KORONAVİRÜS BİLMECESİ
Depremler, orman yangınları ve sonrasında salgın… Son aylarda peş peşe yaşanan doğal afetlerle birlikte çocukların ebeveynlerinden yanıtlamasını bekledikleri sorular her geçen gün artıyor. Tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüs, çocuklara nasıl anlatılması gerektiğinin bilinmezliğiyle ebeveynlerde çok daha fazla stres ve kaygı oluşturabiliyor .
Çocuklarımızın hem kaygılarını en aza indirmek hem de sorduklara sorularına yeterli yanıtlar verebilmek için aşağıdaki 5 HAP BİLGİ yol gösterici olabilir.
- Kaygılar ve korkular kontrol etmek:
Kaygının bulaşıcı olduğu unutulmamalıdır. Siz kaygılarınızı ve korkularınızı kontrol edemezseniz çocuğunuz tüm bunları hissederek içselleştirmeye başlayacaktır. Bir süre sonra da çocuğunuzun bu durumu telafi edilemez ve başa çıkılamaz bir problem olarak görmesine neden olacaktır. Psikolojik dayanıklılığınızı arttırarak önce size iyi gelecek adımlar atmalısınız.
2. Yaş seviyesine uygun bilgiler verilmek:
Çocuklara her konu için yaş seviyesine uygun doğru, net ve kısa bilgilerin verilmesi oldukça önemli. Ne aşırı ne de az bilgi vermek doğru olmayacaktır. Sadece sizin anlattıklarınız değil seyrettiklerinizin de çocuğunuzu etkileyeceğini unutmamalısınız. Gelecekle ilgili güven verici cümleler kurarak çocuklarımızı rahatlatmalıyız. Çünkü çocuklar ‘güvendesin’ mesajını almaya ihtiyaç duyarlar.
(Türkiye’nin de yer aldığı 42 ülkeden 4 bin 322 çocuğu kapsayan uluslararası bir anketin sonuçlarına göre, sağlıklı bilimsel verileri öğrenen çocuklar koronavirüs ve etkilerinden daha az endişe duyuyor.)
3. Rahat soru sormasını sağlamak:
Koronavirüsün ne olduğu basit bir dille anlatılmalıdır. Örneklerle, görsellerle veya videolarla destekleyeceğiniz anlatımınız boyunca çocuğunuzu soru sorması için cesaretlendirmelisiniz. Benmerkezci dönemde olan yaş grubu her şeyin kendileriyle ilgili olduğunu düşündükleri için belirsiz ifadeler çok daha korkutucu bir boyuta ulaşacaktır. Onların anlayabileceği şekilde yanıtınızdan tatmin olduğuna emin olana kadar açıklamaya devam etmelisiniz. Doğru miktarda vereceğiniz bilgilerle çocuğunuzun ne kadar rahatladığını farkedeceksiniz. Tıpkı siz de çocuğunuz gibi doğru miktarda ve güvenilir bilgi almayı da unutmamalısınız.
*Okul öncesi çocukların soruları ve ebeveynlerin verebileceği cevaplar:
-Virüs nedir?
Virüsü gözlerimizle göremeyiz. Tıpkı mikroplar gibi onlar da bizi hasta ederler.
-Maskeyi neden takıyoruz?
Virüsü insanlar öksürerek ya da hapşırarak birbirlerine bulaştırabilirler. Bu nedenle maske takıyoruz
-Neden sürekli ellerimizi yıkıyoruz?
Virüsün en sevdiği şey elden ele dolaşmak bu yüzden ona bulaşıcı deniliyor. Suyu ve sabunu ise hiç sevmiyor. Onun sevmediği şeyleri yaparsak hasta da olmayız.
-Neden toplu yerlere gitmiyor ya da gidince çok dikkatli oluyoruz? -Arkadaşlarımızı neden istediğimiz zaman göremiyoruz?
Kalabalık yerlerde bir çok insan var. Bu insanlardan bazıları bu virüs yüzünden hasta olmuş olabilir. Hani hapşırıp öksürünce virüs yakındaki başka insanlara da ulaşıyordu ya o yüzden kalabalık yerlerden uzak duruyoruz.
-Büyüklerimizi neden ziyaret edemiyoruz?
Bazen virüs bizi hasta etmeyebiliyor ama başkalarına bizden geçebilir. Virüs büyüklerimizi çok daha fazla hasta edeceği için bir süre onların yanına gidemiyoruz.
-Okula neden gidemiyoruz?
-Parkta neden oynayamıyorum?
Virüsler kalabalık yerleri çok seviyordu hatırladın mı? Okullar da parklar da kalabalık yerler olduğu için kapalı tutuluyor. Ama bu sırada bizim evde de oynayabileceğimiz bir çok oyunumuz var.
-Neden dışarı çıkamıyoruz?
Tıpkı evde ve okulda olduğu gibi dışarıda da bazı kurallar var. Bu da bir süre uyulması gereken bir kural.
-Ne zaman eskisi gibi olacağız?
Hastalanınca ilaç alıyoruz bazen iğne oluyoruz. Doktorlar da şimdi bu virüs için ilaç ve iğne hazırlıyorlar. Sonra yeniden eskisi gibi olacağız.
4.Kişisel temizlik ile ilgili bilgileri tazelemek:
Tuvalet kullanımı sonrası, yemekten önce veya öksürme, hapşırma gibi durumlarda, dışarıdan eve gelindiğinde en az 20 saniye sabunla ellerini yıkamaları konusunda bilgiler verilmeli ve model olunmalıdır. Evde oyun ile canlandırma yaparak, video seyrederek ya da şarkı eşliğinde bir kaç etkinlik yapılabilir.
5. Yeni normal dönemi normalleştirmek:
Çocuğun hayatı ebeveyninin çizdiği alanla bağlantılıdır. Siz o alanı normal bir döngüye soktuğunuzda çocuğunuz da o alanda uyum göstermeye başlayacaktır. Yapılan her değişikliğin nedeninin açıklanması bu uyumu kolaylaştıracaktır.
Çocuklarımız bu süreci duyuyor, hissediyor ve yaşıyorlar. Bizler de onların sesine kulak vermeli, neler yaşadıklarını ve hissettiklerini farkederek duygularını düzenlemelerine yardımcı olmalıyız.
NURAY ÖZBEN AVŞAR
Uzm. Psikolog, Psikoterapist
www.noaterapi.com ibaresi eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Nuray ÖÖZBEN AVŞAR’ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz
