BİTMEYEN 10 DAKİKA
PANİK ATAK NEDİR?
Tehlikeli ve stresli durumlar kaşısında kaygı ve panik hissi yaşamak doğal bir tepkidir. Ancak kaygı, stres ve panik duygularının herhangi bir tehlike veya belirgin bir neden olmadan ortaya çıkan ve hastaların bir çoğunun ‘kriz’ adını verdiği nöbetler panik atak olarak değerlendirilmektedir.
Temel özelliği, ani ve düzenli olarak tekrarlayan yoğun sıkıntı, panik ve korku hissinin etkisi altında kalınan panik atak bir anksiyete bozukluğudur.
Bir çok insan hayatı boyunca bir kaç kez panik atak geçirebilirler. Ancak bu durum, atakların sıklıkla ortaya çıktığı ve tekrar panik atak yaşama korkusu ile kişinin günlük alışkanlıklarından vazgeçmek zorunda kaldığı durumlarda “panik bozukluk” halini alır. Panik atak panik bozukluğun bir uzantısı olarak düşünülebilir.
Panik bozukluk yaşayan kişide;
-Ataklar yaşanmadığı zamanlarda da başka panik atakların olacağına dair sürekli kaygı hissi,
-Panik atakların kalp krizi geçirip ya da nefes alamayıp ölme, felç geçirme ve kontrolünü yitirip çıldırma gibi çok kötü sonuçlara yol açabileceği inancı -Ataklara ve olası kötü sonuçlarına karşı önlem olarak bazı davranış değişiklikleri (işe gitmeme, spor yapmama, bazı yiyecek ya da içecekleri yiyip içmeme, yanında ilaç taşıma gibi)görülmektedir.
Panik Atak…
Süresi 10 ila 30 dakika…
Yaşayan kişi için yoğun ölüm korkusu hissinin eşlik ettiği bu dakikalar oldukça uzun…
PANİK ATAK ESNASINDA YAŞANANLAR:
Belirtileri;
-Göğüste baskı hissi ya da göğüs ağrısı,
-Çarpıntı, kalbin kuvvetli ya da hızlı çarpması,
-Üşüme, terleme ya da ateş basması,
-Titreme ya da sarsılma,
-Uyuşma, iğne batma hissi ya da karıncalanma,
-Nefes darlığı ya da boğulur gibi olma,
-Ağız kuruluğu,
-Kulaklarda çınlama,
-Karın ağrısı ya da bulantı,
-Baş dönmesi,
-Sersemlik, düşecek ya da bayılacak gibi hissetme
-Kendini ya da çevreyi farklı türde algılama,
-Kontrolünü kaybetme ya da çıldırma korkusu,
-Ölüm korkusu.
Yaygın anksiyete bozukluğunun bir parçası olan panik atak durumunda yukarıdaki semptomlardan en az dört tanesi aynı anda görülmektedir. Daha azının gözlemlendiği durumlara ise ‘kısıtlı panik atak’ adı verilmektedir.
Aslında Panik Atak;
Aniden ortaya çıkar,
10 dakikada en yüksek seviyeye ulaşır ve genellikle 15-30 dakika içerisinde sonlanır (1 saate kadar süren ataklar da olabilir.)
Uykuda dahi yaşanabilir,
Sayısı kişiye ve duruma göre değişir. Bazı bireyler ayda bir defa atak geçirirken, diğer bireyler haftada birkaç defa atak geçirebilir.
Semptomları kişiye doğrudan zarar vermez ve her ne kadar korkutucu olsada tehlikeli değildir.
PEKİ NEDEN?
Diğer birçok ruhsal rahatsızlık durumunda olduğu gibi, panik atağın da kesin nedeni tam olarak bilinmemektedir.
Ancak panik atağın;
-Genetik yatkınlık
-Beyindeki nörotransmitter dengesizliği
-Beyin sapında bulunan mavi nokta olarak adlandırılan bölgenin görevini tam olarak yapmaması
-Antidepresan ilaçlar
-Kafein, sigara, alkol ve uyuşturucu maddeler
-Çekingen, histerik, borderline ve obsesif kompülsif özellikli kişilik yapılarıyaşamda yas gibi travmatik ya da çok stresli bir dönem ve benzeri faktörlerle bağlantılı olduğu düşünülmektedir.
PANİK ATAK HASTASI MIYIM?
Panik atakta yer alan belirtiler başka bir hastalığın takliti olabilir. Örneğin düşük tansiyon durumunda kalp atışının hızlanıp panik atakla karıştırılması gibi. Bu nedenle mutlaka gerekli test ve tektiklerin yapılması gerekmektedir. Tıbbi geçmiş ve gerekli fiziki muayenelerin ardından eğer belirtileri karşılayan herhangi bir hastalık ya da duruma rastlanmazsa psikiyatrik bir muayene ile panik atak tanısı konulabilir.
PANİK ATAK VE DEĞİŞEN HAYATLAR
Panik atağın tedavi edilmediği durumlarda kişinin yaşam kalitesi ciddi anlamda bozulmaktadır. Örneğin işe gitmek istememe, iş ya da okul hayatında sorunlar, alkol-madde bağımlılığı, evden çıkma korkusu, depresyon, anksiyete, sürekli tıbbi destek ihtiyacı gibi hayatı olumsuz etkileyecek bir çok durumla karşı karşıya gelinebilir.
PANİK ATAK TEDAVİSİ
Panik atak, etkinliği bilimsel araştırmalarla kanıtlanmış ilaç ve psikolojik tedavi yöntemleri tedavisi mümkün bir hastalıktır. Panik atak krizlerini tetikleyici ruhsal ve fiziksel durumlar, hastanın geçmişi göz önüne alınarak birey için uygun ilaç tedavisi ve/veya terapi yöntemi belirlenmektedir.
İlaç Tedavisi ile hastanın beyninde bulunan GABA, serotonin, noradrenalin gibi maddelerdeki dengesizlikleri düzenlemek amaçlanmaktadır.
Bilişsel Davranışçı Terapi ile;
-Hastanın, yaşadığı ve tamamen zararsız olan atak belirtileri hakkındaki yanlış inanışlarının ve düşüncelerinin düzeltilmesi
-Hastanın belirtiler ile korkmadan baş edebilmesinin öğretilmesi
-Her an atak yaşayabilme korkusu nedeniyle tek başına bulunmaktan kaçındığı yer ve durumlarla aşamalı bir şekilde karşılaştırılıp,
korkularını yenmesi amaçlanmaktadır.
Nefes terapisinin yanı sıra hipnoz da kullanılan başka bir terapi yöntemidir.
NE YAPMALIYIM?
Panik atak hastasıysanız, öncelikle
-Nefessiz kalmazsınız
-Kalp krizi geçirmezsiniz
-Bayılmazsınız
-Kontrolünüzü kaybetmezsiniz
-Delirmezsiniz
Ve
-Yalnız olmadığınızı kendinize her fırsatta hatırlatmalısınız.
-Panik atağın zihninizin size oynadığı bir oyun olduğunu anlamalısınız.
-Atak geçirdiğiniz yerlerden uzak durmamalısınız.
-Atak esnasında tüm konsantrasyonunuzu nefesinize vermeli ve hızlı nefes almamalısınız. Gözlerinizi kapatmak yerine bir noktaya odaklanmalısınız.
-Düzenli egzersiz yapmalısınız.
-Sağlıklı beslenmeli ve uyku düzeninize dikkat etmelisiniz.
-Tedavi planınıza sadık kalmalısınız.
-Geçmişte kalmak ya da gelecek için endişelenmek yerine sadece bu anı yaşamalısınız.
Uzm. Psk. Nuray Özben Avşar
Yazı içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. İçerikte tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekime başvurulmalıdır.
www.noaterapi.com ibaresi eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Nuray Özben Avşar’ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
